Vừa qua, Toà án nhân dân thành phố Hà Nội xét xử sơ thẩm vụ án Trần Văn A và đồng bọn về tội buôn bán trái phép chất ma tuý với số lượng lớn nhất trong 5 năm trở lại đây.
Trong đó, Phạm Văn X là một mắt xích quan trọng trong đường dây này với mức hình phạt tù chung thân. Vụ án này đã tạo nên làn sóng phẫn nộ trong dư luận.
Nhưng trong phiên toà hôm ấy, gương mặt thất thần và đôi mắt vô hồn của X đã làm ám ảnh tôi cũng như bao người tham dự phiên toà.
Phía sau bản án ấy là những mảnh đời bi thương mà bản thân tôi đã chứng kiến.
Nhà X ở cùng xóm với nhà tôi. Trong ngôi nhà lụp xụp ở cuối con hẻm, người cha già tàn tật của X ngày ngày ngồi đan quạt để bán kiếm bữa cơm qua ngày, người mẹ già ốm yếu ở nhà chăm đứa cháu nội bị bại não.
Bố X là thương binh hạng nặng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, mẹ X bị ung thư phổi đã mấy năm nay. Vợ X bỏ đi từ mấy năm trước, để lại đứa con còn đỏ hỏn bị bại não bẩm sinh.
X là trụ cột chính trong nhà. Một tay X nuôi bố nuôi mẹ, và chăm con.
Tôi còn nhớ, ngày trước, X có tâm sự với tôi rằng, tháng nào cũng phải đưa bố đi khám, mẹ đi xạ trị và đưa con đi chữa trị. Tài sản có giá trị trong nhà cũng đã bán hết. Với mức lương công nhân trong nhà máy điện vỏn vẹn 5 triệu đồng/tháng, không biết X có thể xoay xở như thế nào.
Hằng tháng, X phải vay thêm tiền để lo cho gia đình. Sau một thời gian phải trang trải, khoản nợ của X đã lên đến hàng trăm triệu đồng. Trong X lúc nào cũng canh cánh nỗi lo cơm áo gạo tiền, chỉ sợ không có tiền chữa bệnh cho con và lo cho bố mẹ.
Tôi vẫn nhớ như in, khoảng tháng 8 năm trước, sau khi tan làm, tôi đi qua nhà X. Hôm đó, có khoảng 5 người đàn ông xăm trổ trông khá hung dữ đứng ở sân nhà X. Người cầm dao, người cầm cổ áo bố X. Người thì bế đứa con nhỏ của X trên tay. Và một người nữa đang cầm điện thoại gọi cho X.
Nếu hôm đó, tôi và hàng xóm không can ngăn, thì không biết chuyện gì sẽ xảy ra.
Sau đó, tôi mới hiểu rằng, để lo cho gia đình, X đã phải vay khoản tiền rất lớn, trong đó có vay của Trần Văn A – một ông trùm có tiếng.
Bẵng đi một thời gian, tôi không còn gặp X trong xóm nữa. Tôi hỏi ra thì mới biết X đã bị bắt vì tội buôn bán trái phép chất ma tuý do chính Trần Văn A làm chủ mưu.
Hiểu rõ hoàn cảnh gia đình X, là một luật sư, tôi thật sự không nỡ khoanh tay đứng nhìn. Tôi quyết định gặp bố mẹ X và trao đổi mong muốn được tham gia bào chữa cho X.
Ngày gặp X trong trại giam, trông X tiều tuỵ lắm. Nghe X tâm sự, tôi mới vỡ ra nhiều điều. Hoá ra vì quá túng quẫn mà X đã bị dồn đến bước đường cùng.
Giờ đây, điều X lo lắng nhất là không có ai chăm sóc cho cha mẹ và đứa con thơ. Nhìn X rơm rớm nước mắt mà tôi không khỏi chạnh lòng.
X nói rằng, cái ngày X quyết định tham gia đường dây buôn bán trái phép chất ma tuý chính là ngày tôi và hàng xóm đã chứng kiến cảnh A và đồng bọn đến nhà X siết nợ.
Hôm đó, A đã nói với X rằng, nếu tham gia cùng A buôn bán trọt lọt phi vụ lần này, X sẽ được xoá nợ và có thêm một khoản để lo cho gia đình. X không ngờ rằng, quyết định ngày hôm đó đã đưa X vướng vào vòng lao lý.
X bị Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội đề nghị Toà án tuyên mức án tử hình. Với những tình tiết giảm nhẹ cho X mà luật sư đưa ra, Hội đồng xét xử đã ghi nhận và tuyên X với mức hình phạt tù chung thân. Cuối cùng, X vẫn còn cơ hội nhìn nhận và sửa chữa lỗi lầm.
Kết thúc phiên toà ngày hôm đó, bố X cầm lấy tay tôi, rưng rưng nước mắt và nói: “Cảm ơn cháu, thằng X thoát chết rồi”. Đây là một trong những phiên toà để lại cho tôi nhiều cảm xúc nhất. Có lẽ câu nói của bố X sẽ cùng tôi đi suốt quãng đời làm nghề sau này.
Có những sai lầm xuất phát từ lòng tham. Nhưng cũng có những sai lầm xuất phát từ hoàn cảnh thực sự bi thương!
Cre: Thanh Tâm & Phạm Thảo & Trọng Nghĩa
(Giới thiệu dịch vụ pháp lý bào chữa tội hình sự của VP luật)